بنای بی مبنا – اهمیت طرح نامه پژوهش

بسم الله الرحمن الرحیم

نقشه عملیات پژوهش

ساخت و ساز بدون نقشه

قبل از اینکه طلبه شوم، دانشجوی رشته عمران در دانشکده فنی دانشگاه تهران بودم. ترم اول درسی به نام رسم فنی داشتیم. در این درس، در حد آشنایی اولیه، پلن‌های گوناگونی که برای ساخت یک ساختمان 4 طبقه لازم است، ترسیم می‌کردیم. این مثال برای فهم اهمیت طرح نامه مثال مناسبی است.

منظورشان از پلن(plan)، طرحی بود که در آن نقشه چیزی کشیده شده بود؛ مثلا پلن موقعیت، نقشه‌ای از بالا بود که موقعیت کلی ساختمان و محیط اطرافش را نشان می‌داد.

پلان فلزی، پلانی بود که وضعیت اسکلت فلزی را نشان می‌داد.

پلان پی، پلانی بود که وضعیت بتن‌ها و میلگردهای داخل آن را در قسمت پی نشان می‌داد.

پلان نقشه داخلی، پلانی بود که وضعیت دیوارهای اصلی و فرعی و نیز اندازه آن‌ها را نشان می‌داد.

پلان پشت بام، وضعیت شیب و خروجی آب و جزئیات دیگر پشت بام را نشان می‌داد.

و خلاصه تعداد زیادی طرح که هر کدام بنای ما را از جهتی نشان می‌داد.

چرا این همه نقشه !؟

شاید کسی نباشد که این سؤال برایش پیش بیاید و بپرسد چرا این نقشه‌ها را ترسیم می‌کنید!؟! معلوم است که ساختن یک ساختمان چند طبقه نیازمند نقشه راه است. بدون داشتن نقشه نمی‌توان حتی یک ساختمان ساده ساخت. بدیهی است که ساختن یک ساختمان بزرگتر و حرفه‌ای‌تر مثل یک برج مخابراتی، نیازمند ظرافت‌ها و محاسبات بسیاری است.

گویا همه ما پذیرفته‌ایم که ساختن یک ساختمان، یک کار اساسی است و باید برای درست انجام دادن آن، با نقشه حرکت کرد! لذا احتمالا به تصاویر بالا به دید نقاشی نگاه نمی‌کنیم! بلکه به مهندس مربوط پول درشتی بابت این نقاشی‌ها می‌دهیم و همین کار را عاقلانه می‌دانیم.

حیف کردن و از بین بردن سرمایه! برای کسی که اهمیت طرح نامه را درک نمی‌کند!

بدیهی است که اگر کسی چنین نقشه‌هایی برای انجام کار نداشته باشد، ممکن است با انواع هدر رفت سرمایه مواجه شود! قسمتی را بسازد و بعد بفهمد که باید آن قسمت را خراب کند! قمستی را بسازد ولی بعدا بفهمد که ای کاش آن را نمی‌ساخت و مجبور شود به وضع موجود اکتفا کند. یا مثلا ساختمانی بسازد که به زودی با کمترین تکانی خراب شود! یا در حین ساخت، آوارش بریزد و چندین کارگر زیر آوار تلف شوند.

وقتی عاقلی به چنین ساختمان سازی برسد، به او می‌گوید حیف سرمایه‌ای که تو داری! چه طور بدون نقشه و هدف و برنامه، آن را از بین می‌بری!؟

بنایی را فرض کنید که دارد آجرها را روی هم می‌گذارد و از او می‌پرسیم…

چی داری می‌سازی؟! می‌گوید: نمی‌دانم!

به او می‌گوییم: برای چه می‌سازی؟ می‌گوید: نمی‌دانم!

به او می‌گوییم: چه قدر کار طول می‌کشد؟ می‌گوید: نمی‌دانم!

به او می‌گوییم: چه قدر هزینه کرده‌ای؟ می‌گوید: نمی‌دانم!

انصافا باید به چنین بنایی گفت: تو که از کار خود آگاهی نداری، نشاید که نامت نهند آدمی!

نقشه‌ها و طرح‌های زندگی

فرض کنید به شما 100 میلیارد یورو پول داده‌اند به همراه زمینی به بزرگی 100 هزار هکتار …!

سپس به شما می‌گویند باید این 100 هزار میلیارد را در این 100 هزار هکتار به صورتی خرج کنید که بیشترین بهره را داشته باشد. اگر موفق عمل کنید، همه پول‌ها و امکانات برای خودتان خواهد بود ولی اگر ضرر بدهید و نتوانید از این سرمایه معادل آن را به دست آورید، باید تا آخر عمر خود را در زندانی سرد و تاریک سپری کنید!

طبیعتا نقشه کشی‌ها و برنامه‌ریزی‌هایی که در مثال‌های قبل گذشت، به مراتب با دقت بیشتر انجام می‌شود تا نکند که با سرمایه، آن طور که شایسته است، برخورد نکنیم و آن را هدر ندهیم!

افسوس از سرمایه عمر که می‌گذرد ولی گاهی به اندازه مقداری آجر و سیمان برایش ارزش قائل نیستیم – اهمیت طرح نامه

به طرف می‌گویم چرا درس می‌خوانی؟ می‌گوید: برای اینکه در دانشگاه رشته برق یا مکانیک یا دندان پزشکی و پزشکی و دارو سازی یا حقوق بروم.

می‌گویم چرا این رشته‌ها در دانشگاه؟ می‌گوید: تا شغلی دست و پا کنم و پولدار شوم! پول در این رشته‌هاست!

می‌گویم: چرا پولدار شوی؟ می‌گوید: تا امکانات و رفاه داشته باشم.

میگویم: چرا رفاه و امکانات؟ می‌گوید: تا آرامش و لذت داشته باشم!

می‌گویم: چند سال است که این فکر را در سر می‌پرورانی؟! می‌گوید: 6 سال!

می‌گویم: برای مسیر 6 ساله‌ای که آمده‌ای، چه قدر مطالعه کرده‌ای؟ با چند نفر متخصص مشورت کرده‌ای؟ چند تا تحقیق علمی در زمینه تک تک پاسخ‌هایت را بررسی کرده‌ای؟ چه قدر شواهد تجربی را با دقت لازم مورد بررسی قرار داده‌ای؟

مثلا تا به حال بررسی کرده‌ای که بهترین راه‌های پولدار شدن چیست؟ چند تا کتاب در این زمینه خوانده‌ای؟ از چند تا پولدار از طرق غیر متعارف مشاوره گرفته‌ای؟ تا به حال چند تا دوره آموزشی در این زمینه گذرانده‌ای؟

یا مثلا تا به حال چند تا مقاله علمی در مورد ارتباط رضایت از زندگی و ثروت مالی بررسی کرده‌ای؟ مثلا درصد استفاده پولدارها از قرص‌های اعصاب! یا مثلا درصد بیماری‌های ناشی از استرس در آن‌ها! یا بسیاری از امور دیگری در این زمینه است!

آیا تا به حال در بازار جستجو کرده‌ای و مصاحبه‌هایی دقیق بر اساس شرایط و ضوابط کار آماری برای پاسخ به این سؤالات از مغازه‌دارهای پولدارتر انجام داده‌ای؟!

خدا وکیلی به جز احساس خوبی که به این سیر زندگی داری و کف و هورایی که احتمالا اطرافیان نسبت به آن دارند، چه عامل عاقلانه‌ای پشت سر انتخاب این سیر زندگی وجود داشته است؟!

آیا یک صدم وقت گذاری برای تست‌های دیفرانسیل کنکور، برای پاسخ به این پرسش تحقیق و بررسی داشته‌ای؟

گاهی چه قدر عجیب، سرمایه‌ها را به باد می‌دهیم!

نقشه راه پژوهش یا همان طرح نامه یا پروپوزال

یکی از اموری که خیلی اوقات به دلیل همین سمبل کاری‌ها و بی حوصلگی‌ها و عجله‌ها، عملا مصداقی از اتلاف عمر و سرمایه می‌شود، همین پژوهش است!

اول اینکه در انتخاب موضوع پژوهش، به قدر کافی پژوهش نمی‌کنیم!

دوم اینکه در روش انجام آن پژوهش و مسیر راه و نکاتی که لازمه آن است، به قدر کافی تأمل نمی‌کنیم!

عجیب اینکه با وجود ضرورت تصویب چیزی به نام طرح نامه یا همان پروپوزال برای پژوهش، گویا به آن به صورت یک سیاهه نگاه می‌کنیم که باید بدهیم و به مرحله بعدی برویم! در حالی که این سیاهه نقشه راه ماست که اگر درست و با کیفیت انجام شود، چه بسا زمینه تولید سرمایه نیز برای پژوهش ما فراهم کند.

بسیاری اوقات افراد از عجله برای آش داخل خود دیگ می‌افتند! آن قدر عجله دارد که حتی برای نقشه راه پژوهش خود وقت نمی‌گذارد و عجولانه می‌خواهد خود کار را انجام دهد!

ضرورت طرح نامه در تمام زندگی، نه فقط در پژوهش

طرح نامه روشن، یکی از مؤثرترین عوامل زندگی موفق

شاید بتوان آگاهی فرد نسبت به طرح نامه کاری که انجام می‌دهد از مهمترین عوامل ارائه موفق آن کار دانست.

وقتی شما محصولی را می‌فروشید، اگر طرح روشنی از آن محصول و فوائد آن و نحوه مصرف آن و علت انتخاب آن و جامعه مصرف کننده آن و خریداران آن و … داشته باشید، می‌دانید که باید نزد چه کسی و چه طور محصول خود را ارائه کنید. چه بسیار ورشکستگی‌ها و عقب گرد‌ها و سقوط‌ها به دلیل نداشتن طرح روشن! جالب اینجاست که همه را به جز خود مقصر می‌دانیم!

در استخدام شدن، وقتی طرح روشنی از کار خود و وضعیت و توانایی‌هایی که دارید تا با آن‌ها به صورت موفقی آن شغل را پر کنید، خیلی بهتر می‌توانید در مصاحبه پاسخ‌های مناسب را داشته باشید. جالب اینکه بدون طرح اقدام می‌کنیم و به نتیجه نمی‌رسیم و عالم و آدم را محکوم به پارتی بازی و … می‌کنیم!

و همین مسأله در انواع پروژه‌های زندگی ما قابل تصور است. وقتی نگاهمان به تربیت فرزند، یک پروژه بلند مدت باشد و این پروژه برایمان طرحی روشن داشته باشد، خیلی متفاوت در این عرصه قدم خواهیم گذاشت. چه بسیار افسوس خوردن‌ها و اوقات تلخی‌ها در سنین نوجوانی و جوانی فرزندان که ریشه در اشتباهات والدین دوران کودکی ایشان دارد و این اشتباهات به دلیل عدم آگاهی کافی به پروژه تربیت و نداشتن نقشه‌ای روشن در آن بوده است.

وقتی غذا درست کردن یا غذا خوردن، بخشی از پروژه‌های بلند مدت زندگی ما باشد و طرح روشنی در آن داشته باشیم، دیگر هر چیزی نخواهیم خورد! و چه بسیار از بیماری‌ها که در روزگاری نه چندان دور، به خاطر سبک غذایی نا مناسب و نداشتن طرح روشن و آگاهانه در مسأله تغذیه گریبانگیر ما می‌شود در حالی که حتی ما نمی‌خواهیم باور کنیم که خود بوده‌ایم که با اعمال خود، این بیماری را برای خود رقم زده‌ایم و می‌خواهیم تا می‌توانیم به قسمت و ظلم خدا و بد شناسی و امثال آن حواله دهیم!

هیچ مصیبتی به شما نمی‌رسد مگر به سبب آنچه با دستان خود کسب کرده‌اید و خداوند از بسیاری می‌گذرد(سوره شوری، آیه 30)

نگاه کاربردی به طرح نامه یعنی این! اهمیت طرح نامه نویسی اینجا روشن می‌شود!

برای هر کار مهمی طرح نامه‌ای داشته باشیم. نقشه روشنی که دقیقا بتواند کار را توضیح دهد و جهت ضرورت آن را بیان کند و سؤالات اساسی ما را در آن بیان کند و روش ما برای حل مشکل و منابع ما برای پیش برد کار و غیره را برایمان روشن کند.

طرح نامه دوره‌های سایت!

ما وقتی یک دوره در این وب سایت می‌گذاریم، عملا طرح نامه‌ای برای آن تنظیم می‌کنیم. شاید طرح نامه را ننویسیم ولی واقعا بدون داشتن یک طرح نامه روشن معمولا نمی‌توان به دوره خوبی برای ارائه یا فروش رسید.

حتی دوره طرح نامه نویسی نیازمند یک طرح نامه است. برای آشنایی بیشتر با طرح نامه نویسی با رویکرد کاربردی می‌توانید از دوره طرح نامه نویسی کاربردی سایت ما استفاده کنید.

یک پیشنهاد برای فهم بیشتر اهمیت طرح نامه نویسی

چند تا از تجربه‌های نا موفق خود را مرور کنید. علل عدم موفقیت در آن مسائل را برای خود فهرست کنید.

طرح نامه آن پروژه را بنویسید. سپس ببینید اگر طرح نامه آن پروژه را قبل از انجام نوشته بودید، آیا مرتکب آن اشتباهات می‌شدید یا خیر.

فکر می‌کنید چند درصد از آن پروژه‌ها با طرح نامه، ناموفق نبود و به یک پروژه موفق تبدیل می‌شد؟!

اگر به دنبال تنظیم طرح نامه زندگی خود هستید، توصیه می‌کنم صوت‌های چشم انداز نویسی ما را گوش دهید.